TATAR ÇÖLÜ

-

Gerçekleşmeyen beklentiler hareketleri mekanikleştirir


Drogo, kendisinden önce kalede görevlendirilmiş bütün diğer askerler gibi evinden ve şehirden çok uzakta, ıssız bir çölün kıyısında sınır bekçiliği yapan bir kalede yüzbaşı olarak görevlendirilir. Kaleye ev sahipliği yapan sıra sıra dağlar ve göz alabildiğine uzanan tatar çölü dışında hiçbir şey barındırmayan bu sınır çizgisi, çoğu asker tarafından geçici bir süre kalınıp başka yerlerde görevlendirilmek için katlanılması gereken bir basamaktır. Başkahramanımız Drogo için de her şey bu kadar basit görünürken zaman ilerledikçe işin rengi değişmeye başlar.

Kitapta, sınırda çıkması beklenen savaş; Drogo’yu yıllar boyu sürecek bir düşman hasretine sürükleyecek, gerçek hayatla ve şehre dönüşle ilgili kurduğu bütün planları altüst edecektir. Çöldeki en ufak hareketlilik dahi Tatarlara yorulup masum askerlerin canına bile mal olacak bir felaketi yaşatacaktır. Kahramanımız bir yanıyla savaşın hiç gelmeyeceğini kabullenirken bir yanıyla her gün Tatarları gözleyebileceği gece nöbetlerini iple çekecektir.

Kitapta beklenti ve umutsuzluk ikilemine hapsolmuş konu dışında, temayı tamamlayan bir diğer unsursa Dino Buzzati’nin kalemidir. Yazar; kitapta hissedilmesi gereken soğukluk ve monotonluğu, böyle bir temadan umulmayacak ölçüde zengin betimlemeler ve yer yer somut askerî düzenle ilgili bilgilerle  oluşturur. Kitabın geneline hakim kasvetli hava, kitapta geçen kale ve çölle bütünleşerek okuyucuyu bir nevi başkahramanımızın yoldaşı haline getirir. Okuyucu, sürükleyici yazılma kaygısı taşımayan bu kitapta, kahramanlardan biri haline bürünerek “gerçekleşmeyecek savaş”ın yolunu gözlerken bulur kendini.

Tatarlar -savaşılması beklenen düşman-uğruna kalede görev yapmasına ve yıllarını geçirmesine rağmen kimsenin hatırlamadığı bir gerçekliktir. Tatarların sadece ismi vardır ve gelmeleri söz konusu bile değildir. Bu gerçeklik kaleden o kadar uzaktır ki savaş söylentisi yayan askerler cezalandırılmakla tehdit edilir. Fakat söylenti kalede ağızdan ağıza yayıldıkça askerleri bitmek tükenmek bilmeyen bir beklemeye sürükler. Bu uğurda can verenler,ömürlerini sınırda; kimsesizliğin, unutulmuşluğun ve yalnızlığın büyütüldüğü dört duvar arasında geçiren askerler çölde beliren ışıklarla yıllardır baskıladıkları savaş umudunu yeniden beslemeye başlarlar. Savaş kendisi için ulaşılmazın simgesi olurken okuyucu, yorulmadan bekleyen ve ömrünü hep bu beklentiyle sarmalayan  Drogo’yla ruhsal olarak sıkı bir benzerlik kurar.

Kitabın son düzlüğünde kahramanımızın ileri derecede monotonlaşmış hareketlerine tanıklık ederiz. Umut ışığı olarak yorumladığı düşman feneri kahramanımıza sandığı gibi umut vermekten çok uzaktır. Kahramanımız, yıllar içinde güçsüzleşen bedenine yabancılaşarak kendini taşıyamayacak duruma gelene kadar bedensel rahatsızlıklarını göz ardı eder. Yıllarca savaşı bekleyen, Tatarların hayaliyle yatıp kalkan bu hasta adam; ömrünü bir hiç uğruna tüketmiş, kaleyi en kritik günlerinde geride bırakmak durumunda kalmıştır. Bazen beklentiler bir hedefe dönüşmeden son bularak insanın hayatına bir kara leke gibi konar. Dino Buzzati’nin Tatar Çölü, buna çok iyi bir örnek oluşturur.



Ece Aslan

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

İÇ ÇÖZÜMLEME

-
  Aylar önce beynimin etini kemirip içerimde hüküm süren bütün endişeler şimdi gözlerimden çok uzak noktalarda gölgeleşiyor. Çünkü bana endişelerimin ürünü olarak sunulan hiçbir kapıdan geçmedim.    Hayat kendini tekrar eden bir plak gibi yerleşiyor zihnimizde. Her sabah, her akşam, her yağmurun yağışı aynı geliyor yaşanırken. Ama tüm bu sıradanlıkların ardında sürekli yenilenen bir kendimiz beliriyoruz. Bu yenilenme, devinim öyle sessiz ki aynı olan her sabahın ve akşamın ardına gizlenerek onu engellememizden koruyor kendini sanki. Biz insanlar konfor alanlarımızın bağımlılarıyız. Duvarlarımızın griliği hoşumuza gidiyor. Zamanı gelince o duvarların tek bir çıkışı olsun diye umuyor, yapma ihtimalimizin doğacağı seçimlerden uzaklaştırıyoruz kendimizi. O zaman geliyor, önümüze her biri farklı bir dünyanın ürünü olan onlarca kapı açılıyor. Hep görüş alanımızdaki iki-üç kapıyı süzerken biz; elimizdeki anahtar tam arkamızda, bir kere hayalini bile kurmadığımız o kapıyı açıyor ...
Read more »

h(üzün)tü

-
hüzün’lere gizli bir hayranlık beslemem üzerine acı ve ağrı arasındaki bağla aynıdır üzüntü ve hüzün arasındaki. üzüntü parlayıp söner, hissettirir varlığını, bir etkisi, görünürlüğü vardır. sahibinin bir yerindedir ve orada olduğu için önemlidir bir anlamda. umursanan bir yapısı vardır, zihni ele geçiren. çözülmesi, çözümlenmesi, çözümü muhakkak aranması ve bulunması gereken bir hastalık yahut hastalıklı bir düşünce gibidir. hüzünse mütemadiyen her yerdedir. koldan gövdeye kök salar gibi derinden hükmünü ilan eder. sözsüz ve sessiz bir hükümdür bu. görünmez, konumlanamaz bir hâli vardır hüznün. biçimlendirilmesi emek ister. biçim verildiğinde kendini dönüştürecek, yeni formlara sokacak, varlığını her zaman farklı bir zihin yapısıyla besleyerek var olacaktır. hüzün bir evlat gibi bağrına sokulandır. bir parçan gibi içinden, özündendir. kalbi yormaz, onun sahibidir artık. üzüntüyse yıpratır bedeni. fiziksel bir yıpranış gibi acılıdır. yaralar açar, kabuk bağlar, kanar ve kurur. hüzün bi...
Read more »

İZAFİYET

-
Resim
Küçük Tiyatro'yla Tanışma Albert Einstein’ın evine tek perdelik bir oyunla misafir oluyoruz. Profesör, seyircilerini oyunun isminden beklenmedik bir sıcaklıkla kucaklıyor, karmaşık formülleri ve buluşlarını bu oyunda özel hayatının olabildiğince gerisinde tutuyor. Ankara Devlet Tiyatrosu, Küçük Tiyatro sahnesinde izlediğim bir oyun “İzafiyet”. Ağır bir metinden ve sanatsal ögelerden uzak, yorucu olmayan fakat düşündüren keyifli bir oyun. Seyircinin sorgulamasını istediği şey ise açık: Bilim insanları ve sanatçılar gibi, topluma bir noktada dokunmuş kimselerin profesyonel kişilikleri, karakterlerinden bağımsız mı değerlendirilmelidir? Oyun genç bir kadının gazeteci olduğunu söyleyerek Einstein’dan röportaj istemesiyle başlar. İkili, Einstein’ın çalışma odasında geçen konuşmalarına röportaj minvalinde başlayıp sohbet havasında devam eder. Gazeteci kadının sorduğu soruların gittikçe spesifik konular çevresinde yoğunlaşması ise ikili arasındaki ilişkiyle ilgili bir gizemi beraber...
Read more »